İsrail Yüksek Mahkemesi, Mart ayında Parlamento tarafından onaylanan yasanın iptali başvurusunu görüşmeye başlamış ve başbakanı görevden alma yetkisini Başsavcı ve Yüksek Mahkeme’den Parlamento ve İsrail’e devretmişti. devlet.
Yargıç Esther Hayut ile yargıçlar Uzi Vogelman ve Isaac Amit’in başkanlık edeceği oturum öncesinde yargı düzenlemesine karşı onlarca gösterici İsrail bayraklarıyla Batı Kudüs’teki adliye binası önünde toplandı.
Tartışmalı yargı düzenlemesi kapsamında hükümetin 23 Mart’ta TBMM’de onayladığı yasa tasarısı, Başbakan’ın bedensel veya zihinsel yetersizlik halleri dışında görevden alınmasını ve bu yetkinin yargıdan devredilmesini öngörüyor. hükümete ve parlamentoya.
İsrail Yüksek Mahkemesi Başkanı Esther Hayut, canlı yayınlanan mahkeme oturumunda, Benjamin Netanyahu’nun partisinden bir milletvekilinin “yasanın Netanyahu için hazırlandığını söylediğine” dikkat çekti.
Yargıtay’ın kararını açıklamak için birden fazla duruşma yapması bekleniyor.
Başsavcılıktan yasanın iptali için Yargıtay’a çağrı
İsrail basınında yer alan habere göre Başsavcı Gali Baharav-Miara, Yargıtay’a gönderdiği mektupta, “söz konusu yasanın, yolsuzluk davaları devam ederken Netanyahu’nun kişisel hukuki statüsüne müdahale ettiğini ve yasanın iptal edilmesi gerektiğini” belirtti.
Baharav-Miara, yasanın çıktığı dönemde “hükümetin yargı düzenlemesini Netanyahu’nun kendisinin yönettiği yönündeki açıklamasının” çıkar çatışması yarattığını da belirtti.
Başbakan Benjamin Netanyahu, 2020’de Yüksek Mahkeme ile yolsuzluk davaları devam ederken başbakan olarak görevde kalması için bir anlaşma yaptı ve “yolsuzluk davalarını etkileyecek şekilde yasama organına müdahale etmemeyi, yargı veya yargıda değişiklik yapmamayı” şart koştu. kolluk”.
Başbakanın görevden alınmasına ilişkin şartlarda yapılan değişikliğin bu anlaşmaya aykırı olduğu gerekçesiyle Yargıtay’a başvurulmuştu.
İsrail Başsavcısı Baharav-Miara, yasanın Mart ayında onaylanmasının ardından Netanyahu’nun yolsuzluk davalarına dikkat çekerek, adalet sistemine müdahale edilmemesi gerektiğini ve bunun çıkar çatışması yaratabileceğini söyledi.
İsrail Yüksek Mahkemesinin çalışma prensibi
İsrail’in henüz geçerli bir Anayasası yok. Ülkenin, gelecekteki Anayasa taslağı olarak kabul edilen 13 Temel Yasası var.
Yargıtay, hükümetin aldığı kararları veya Meclis’in çıkardığı kanunları “Temel Kanunlara” aykırı olduğuna hükmederek iptal edebilir.
Ancak Yargıtay, Temel Kanunlarda yapılan yasal değişikliklerle ilgili şu ana kadar bir karar vermiş değil.
Hükümet, Meclis’in yargı düzenlemesi kapsamında çıkardığı yasaların Temel Yasalarda yapılan bir değişiklik olduğunu ve Yargıtay’ın bunu bozma yetkisinin olmadığını savunuyor.
Muhalifler ise, TBMM’den geçen yasanın yoğun toplumsal muhalefete rağmen yeterli tartışma yapılmadan ve Meclis’te küçük bir çoğunlukla meclisten geçmesi nedeniyle Temel Kanunlarda değişiklik öngören kanunların yürürlükten kaldırılması gerektiğini savunuyorlar.
Mahkeme kararı karşısında hükümetin tutumu tartışıldı
Başbakan Binyamin Netanyahu, Yargıtay’ın Meclis’ten geçen yasaları yargı düzenlemesi kapsamında bozması durumunda hükümetin nasıl davranacağı konusunda kesin bir yanıt vermekten kaçınıyor.
ABD medyasına verdiği röportajda Netanyahu, Parlamento’dan geçen yasanın Yüksek Mahkeme tarafından iptal edilmesi durumunda alacakları tavırla ilgili olarak, “İsrail’de hükümetler mahkemelerin kararlarına her zaman saygı duymuşlardır.” dedi.
Netanyahu, ülkede Anayasa taslağı olarak kabul edilen “Temel Kanunlarda yapılan değişikliği” Yargıtay’ın bozmadığına işaret ederek, “Yargıtay, Anayasa Mahkemesi olarak gördüğü Temel Kanunlardan her zaman kendisini sorumlu tutmuştur. Bu iki ilkenin korunması gerektiğine inanıyoruz.” konuşmuştu.
İsrail’deki iktidar koalisyonundaki bazı bakanlar ve milletvekilleri, Yüksek Mahkeme’nin Meclis’in çıkardığı yasaları iptal etmesi halinde “seçmenlerin iradesini yok sayacağını” savundu.
İsrail’de hükümetin adli düzenlemesi
İsrail’de hükümetin tartışmalı yargı düzenlemesi, yılbaşından bu yana ülke gündeminin merkezinde yer alıyor.
İsrail Adalet Bakanı Yariv Levin’in 5 Ocak’ta açıkladığı “yargı reformu”, Yüksek Mahkeme’nin yetkilerinin kaldırılması ve yargı atamalarında söz sahibi olması gibi değişiklikleri içeriyor.
Başbakan Binyamin Netanyahu, ülke genelinde artan kitlesel protesto ve grevlere yol açan yargı düzenlemesini 27 Mart’ta ertelediğini ancak 2023-2024 bütçesinin Meclis’ten geçmesinin ardından yargı yönetmeliğini yeniden gündeme getireceklerini açıklamıştı. Mayıs ayı sonunda TBMM.
Hükümet geçtiğimiz günlerde muhalefetle müzakerelerin durmasının ardından yargı düzenlemesi için yeniden düğmeye basmıştı.
Netanyahu hükümeti, Yüksek Mahkeme’nin hükümet üzerindeki kontrolünü kaldıracak yasa tasarısını, ülke çapındaki kitlesel protestolara ve kamuoyunda yoğun tartışmalara rağmen muhalefet tarafından boykot edilen 24 Temmuz’daki bir parlamento oturumunda kabul etti.
İsrail’de muhalefet partileri, eski milletvekilleri ve bazı sivil toplum kuruluşları, 24 Temmuz’da Meclis’ten geçen “Makullük Yasası”nın iptali için başvuruda bulundu.
Yasa, Yargıtay’ın hükümet kararlarını “kamu yararına hizmet etmediği, makul olmadığı veya çıkar çatışması oluşturduğu” gerekçesiyle bozma yetkisini kaldırıyor.
